Berberysy to bardzo piękne owocujące krzewy ozdobne. Ich owoce mają silne właściwości lecznicze, a same w sobie jest niezwykle dobre o każdej porze roku, wyróżniając się wśród innych roślin ogrodowych jasnozłotą, szkarłatną, bordową lub ognistą czerwono-pomarańczową barwą. Ponadto berberys jest bardzo łatwy w uprawie, co pozwala nawet początkującemu ogrodnikowi odważnie sadzić go na działce, bez obawy, że zachoruje. Berberys jest uważany za roślinę silną energetycznie, która doskonale wpływa na całą otaczającą florę. Praktycznie nie choruje i nie atakują go szkodniki.
Jak uprawiać berberysy?
Ojczyzną najstarszego gatunku – berberysu pospolitego jest Bliski Wschód i Afryka Północna. W naturze występuje ponad 100 gatunków dziko rosnącego berberysu. Ich zarośla można znaleźć prawie wszędzie w górzystych regionach środkowej i południowej części półkuli północnej. W annałach starożytnej Grecji pojawiają się wzmianki o używaniu owoców berberysu do oczyszczania i leczenia chorób krwi. W tradycyjnej medycynie starożytnych Chin używano również różnych części tej niesamowitej rośliny: owoców, kory, liści i korzeni. W Alpach, Karpatach i innych pasmach górskich Europy Zachodniej od wieków rosną zarośla berberysu wielkoowocowego.
Cechy zdrowotne berberysów
Berberys jest naprawdę wyjątkowy pod względem zawartości witamin i składników odżywczych. Jego owoce to: witaminy – A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12, C, D, E, K, beta-karoten; ponad 30 pierwiastków śladowych, w tym tak rzadkich jak german, selen, srebro. Pektyny, 11 alkaloidów, w tym berberyna, kwasy organiczne, garbniki, kumaryna, naturalne antybiotyki i przeciwutleniacze.
Cechy uprawy berberysów
Spośród wszystkich gatunków berberysów dla ogrodników największym zainteresowaniem cieszą się berberys Thunberg i berberys Ottawa. Są to przede wszystkim krzewy ozdobne, do 2,5 m wysokości, z szeroko rozłożystą koroną i obrączkowanymi gałęziami. W zależności od odmiany liście berberysu Thunberg mogą mieć złocistobrązowy, jasnożółty, pomarańczowy, ognistoczerwony, koralowy, bordowy, jasnoróżowy i wielobarwny barwny, który zmienia się kilka razy w ciągu sezonu.
W berberysie ottawskim krzewy osiągają 3 m, a kolor liści jest ciemnoczerwony lub bordowy, który jesienią rozjaśnia się i staje się jaskrawopomarańczowy. Niezwykłe piękno berberysu dopełniają żółte, czerwone, bordowe lub różowe (w zależności od odmiany) kwiaty zebrane w duże pędzle. Owoce berberysu dojrzewają we wrześniu. Są to średniej wielkości podłużne, błyszczące fioletowe lub czerwone jagody o słodko-kwaśnym smaku. W berberysie Thunberg mają gorycz. Z daleka owoce wyglądają jak cukierki.
Wymagania przy uprawie berberysów
Berberys będzie słabo rosnąć w półcieniu. Potrzebuje dużo słońca i całkowitego braku przeciągów. W cieniu jasne kolory liści blakną, a sama roślina zacznie chorować. Gleby są bardzo ważne dla berberysów. Powinny być lekkie, przepuszczalne, żyzne i obojętne do lekko zasadowego. Niedopuszczalne jest również bliskie położenie wód gruntowych. Otwory pod sadzonki berberysu wykopuje się o głębokości i średnicy 40 cm, na dnie układa się drenaż z tłucznia (lepiej niż skały wapienne) lub łamanej cegły z dodatkiem pokruszonej kredy.
Doły wypełnia się specjalnie przygotowaną mieszanką składającą się z gnijącego obornika, żyznej gleby, ziemi liściastej i piasku w stosunku 1: 1: 1: 2. Do gleby dodaje się nawozy potasowo-fosforowe (superfosfat i siarczan potasu), a także popiół drzewny. W przypadku nasadzeń pojedynczych odległość berberysu od innych roślin wynosi 2 m, przy tworzeniu żywopłotu berberysu – 30 cm.
Kołnierz korzeniowy sadzonki powinien znajdować się na poziomie powierzchni gleby. Po posadzeniu sadzonki należy dobrze podlewać. Berberys to roślina odporna na suszę, więc nie wymaga częstego podlewania. Ale sadząc wiosną pierwszego lata, należy go podlewać dwa razy w tygodniu (przy suchej pogodzie), aby krzewy szybciej się zakorzeniły.
Nawożenie berberysów
Nawożenie berberysów jest wymagane dwa razy w sezonie. Wiosną – nawozami azotowymi (gnojowica), jesienią – nawozami potasowo-fosforowymi. Glebę wokół nasadzeń berberysu raz na trzy lata odtlenia się mąką dolomitową lub kruszoną kredą (2 kg na 5 m2 powierzchni). Ważną operacją podczas uprawy berberysu jest przycinanie. Sprawę komplikuje fakt, że gałęzie krzewu pokryte są licznymi ostrymi cierniami, dlatego wszelkie prace należy wykonywać w wysokich rękawiczkach.
Konieczne jest uformowanie krzewu wczesną wiosną, przed rozpoczęciem przepływu soków (koniec marca – początek kwietnia). Pionowe ułożenie gałęzi berberysu pozwala nadać krzewom dowolny pożądany kształt. Przycinanie sanitarne powinno odbywać się corocznie na wiosnę. Można to zrobić usuwając wszystkie zamrożone, wysuszone, zagęszczające i słabe gałęzie. Ważnym punktem jest przygotowanie berberysu na zimę. Młode rośliny (do 5 lat) na zimę zawiązuje się i zawija w płótno lub włókninę, a kręgi pnia przykrywa świerkowymi gałązkami i od góry przykrywa materiałem okrywającym.
